Fauna: zwierzęta, ptaki, ryby, płazy, gady, bezkręgowce Biebrzańskiego Parku Narodowego

Zwierzęta, ptaki, ryby, płazy, gady, bezkręgowce czyli cała fauna Biebrzańskiego Parku Narodowego w nim występująca jest bardzo bogata i interesująca. Tak samo jak świat roślin (flora), nie tylko pod względem różnorodności gatunków, ale również pod względem liczby osobników. Bagna Biebrzańskie to istne królestwo ssaków, ptaków, ryb, gadów, płazów i bezkręgowców.

Zwierzęta - Ssaki

Korzystne warunki środowiskowe oraz ochrona umożliwiają egzystencję wielu gatunków ssaków. Jak dotąd zarejestrowano tu występowanie 49 gatunków zwierząt z tej grupy, co uznać trzeba za listę raczej bogatą i kompletną. W Dolinie Biebrzy licznie reprezentowany jest zespół ssaków drobnych wśród nich owadożernych i gryzoni będących ważnym elementem łańcucha pokarmowego. Należą do nich takie zwierzęta jak: nornik bury, rzęsorek rzeczek, smużka, orzesznica.

Do ssaków drobnych należą nietoperze, których jest 10 gatunków. Miejscem ich przebywania są stare, carskie fortyfikacje w Twierdzy Osowiec, a także w przydomowych piwnicach. Na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego trwale zamieszkuje 7 gatunków łasicowatych, należą do nich: wydra, gronostaj, jenot, piżmak, norka amerykańska, a także bardzo popularny na terenie Parku bóbr europejski., którego jest około 1000 osobników. Charakterystyczne ślady obecności tych zwierząt to: żeremia, tamy i zgryzione drzewa, które są wielką atrakcją dla turystów.

Ssaki drapieżne

Tereny Biebrzańskiego Parku Narodowego zamieszkują wszystkie zwierzęta z gatunku drapieżnych: wilk, lis, jenot, kuna domowa i leśna, tchórz zwyczajny, łasica, borsuk. Wilk jest największym drapieżnikiem na terenie Parku i ilość jego szacuje się na 15 – 18 sztuk. Natomiast lis zasiedla prawie cały teren Parku, a jego ilość to około 500 sztuk. Pozostałe zwierzęta z wymienionych wykazują silny związek ze środowiskiem nadwodnym i leśnym oraz wywierają dużą presję drapieżnicą na lęgi ptactwa wodnego.

Ssaki kopytne

Zwierzęta (ssaki) kopytne to przede wszystkim dzik i jeleniowate, czyli łoś , sarna i jeleń szlachetny. Liczebność dzika waha się od 250 do 450 sztuk. Miejscem jego żerowania i spoczynku jest środowisko bagienne, ale także można go spotkać na torfowiskach i łąkach.

Najcenniejszym gatunkiem ssaków kopytnych jest łoś. Jest to najokazalsze zwierzę żyjące na obszarze Bagien Biebrzańskich, a zarazem będący ich symbolem. Właśnie w dolinie Biebrzy znajduje się największa i jedyna naturalna ostoja łosia w Polsce (Rezerwat Czerwone Bagno), jest to około 578 sztuk. Jego populacja została znacznie przetrzebiona na terenie kraju w wyniku polowań, kłusownictwa oraz działań wojennych i tylko w rejonie Czerwonego Bagna zachowało się po wojnie zaledwie kilka osobników. Dość szybko rozmnożyły się one w pokaźne stado. Łosie można obecnie spotkać na całym obszarze Bagien Biebrzańskich, z tym, że ich główne ostoje znajdują się w rejonie Czerwonego Bagna i Grzęd głównie w olsach brzozowych.

Populacja jelenia jest dość nowym gatunkiem  w Dolinie Biebrzy, a jego liczebność wynosi około 510 sztuk, natomiast liczebność sarny utrzymuje się przeciętnie na poziomie 1000 sztuk.

Ptaki

Biebrzańskie Bagna to przede wszystkim królestwo ptaków. Liczba gatunków występujący na tym terenie jest imponująca: stwierdzono tu obecność 262 gatunków ptaków, w tym 178 gatunków lęgowych. Żyją tu zarówno gatunki ptaków wodnych (kaczki, gęsi), błotnych jak i drapieżnych, a nawet gatunki borealne (np. droździk, łabędź krzykliwy, bekasik, świstun).

Ptaki drapieżne

Jeżeli chodzi o ptaki drapieżne to przede wszystkim gnieżdżą się tu dwa nasze największe i zarazem najrzadsze ptaki drapieżne - orzeł przedni (na Czerwonym Bagnie) i bielik (w Basenie Południowym).

Inne rzadkie już w Polsce i w Europie gatunki, których gniazdowanie tu stwierdzono, to: gadożer, orlik grubodzioby i orlik krzykliwy. Zaobserwowano także w tym rejonie sokoła wędrownego, gatunek również bardzo rzadki (uważa się, że nie gnieździ się już w kraju) oraz stwierdzono gniazdowanie innych rzadkich sokołów - kobuza i kobczyka. Poza tym na obszarze Bagien Biebrzańskich licznie występują błotniaki: stawowy, zbożowy i łąkowy, a także jastrząb gołębiarz, krogulec, pustułka, myszołów zwyczajny, a w okresie przelotów i w zimie - myszołów włochaty.

Spośród sów najrzadsze są: puchacz i sowa błotna. Do dość pospolitych należy puszczyk oraz sowa uszata.

Ptaki wodno - błotne

Najbardziej jednak charakterystyczne dla Bagien Biebrzańskich są ptaki wodne i błotne. Znajdują się tutaj (zwłaszcza w Basenie Południowym) obszary gniazdowania najliczniejszych w kraju populacji, typowych dla turzycowisk, ptaków siewkowatych, takich jak: batalion, kulik wielki, szlamnik rycyk, bekas - dubelt, bekas - kszyk , bekasik, brodziec krwawodzioby i czajka (ta ostatnia występuje szczególnie licznie).

Wszystkie wymienione wyżej gatunki budują gniazda na otwartych przestrzeniach turzycowisk, na niewielkich wzniesieniach terenu lub bezpośrednio na kępach turzyc. Zagęszczenie gniazd jest tu olbrzymie, nie spotykane nigdzie indziej w kraju. Typowe dla turzycowisk są również gnieżdżące się na Bagnach Biebrzańskich kaczki: rożeniec, płaskonos i świstun. Jest to jedyny w Polsce obszar liczniejszego gniazdowania tych gatunków. Licznie występuje też krzyżówka i cyranka - ptaki te gniazdują głównie na starorzeczach. W okresie przelotów na rozlewiskach Biebrzy pojawiają się olbrzymie stada kaczek wyżej wymienionych gatunków, a także i innych, jak: ogorzałka, podgorzałka, czernica. Towarzyszą im wielkie stada łysek, a często także i gęsi. Pojawia się również łabędź. Na starorzeczach spotyka się kolonie mewy śmieszki i rybitwy białoskrzydłej.

Zbiorowiska podmokłych trzcinowisk i zarośli łozowych zamieszkuje charakterystyczny dla tych siedlisk wodnik oraz kureczka nakrapiana, bardzo trudna do zauważenia. Obydwa te gatunki bytują na podmokłym podłożu pod zaroślami, natomiast wśród gałęzi łozy i wśród trzcin, a także w nadrzecznych szuwarach żyją: trzciniak, trzcinniczek, łozówka, rokitniczka, brzęczka, potrzos, pokląskwa oraz rzadka w kraju wodniczka i równie rzadka dziwonia.

Wśród wysokich trzcin porastających duże połacie turzycowisk żyje, buczący głębokim basem, bąk oraz bączek, natomiast pośród zarośli brzozowych oraz na grądach i grądzikach, spotyka się często cietrzewia. W wilgotnych lasach i w olsach gnieździ się słonka. W podobnych siedliskach gnieździ się brodziec samotny i droździk.

Gatunkiem nieodmiennie związanym ze środowiskiem bagiennym jest żuraw i czapla.

Innym charakterystycznym dla Bagien Biebrzańskich gatunkiem jest bocian czarny, gnieżdżący się głównie w wysokopiennych olsach lub w borach bagiennych oraz bocian biały. Z innych ptaków, mniej już charakterystycznych dla środowisk bagiennych, dość licznie występuje kruk, a także wrona, sroka i sójka. Rzadsze są pięknie ubarwione: wilga, kraska i dudek.

Licznie występuje szpak, który w okresie przelotów tworzy olbrzymie, kilkunastotysięczne stada. W lasach doliny Biebrzy pospolicie występują drobne ptaki wróblowate, jak: dzwoniec, czyżyk, szczygieł, zięba, trznadel, świergotek drzewny i łąkowy, pliszka żółta i siwa oraz wszystkie nasze sikory. W zimie pojawia się również zięba jer oraz gil. Spotkać tu też można wszystkie nasze gatunki dzięciołów.

Z lasami o typie grądów, a także częściowo z olsami związane są takie gatunki, jak: pierwiosnek, piecuszek, świstun, zaganiacz, rudzik, słowik szary oraz rzadki w kraju słowik podróżniczek, a także drozdowate: drozd śpiewak, droździk, kwiczoł, paszkot i kos.

Najpiękniej ubarwionym ptakiem, zamieszkującym tereny Parku jest zimorodek.

Biebrzańskie mokradła rozbrzmiewają ptasim gwarem zwłaszcza podczas wiosennych i jesiennych przelotów. Nie bez powodu kraina ta nazywana jest niekiedy "ptasim Eldorado". Pod względem różnorodności gatunkowej oraz liczebności ptaków niewiele miejsc w Europie dorównuje Biebrzańskiemu Parkowi Narodowemu.

Ryby, płazy i gady

Dotychczas w wodach Parku odnotowano 36 gatunków ryb. Nierzadko trafiają się duże okazy szczupaków, linów, leszczy czy nawet wąsatych sumów. Złowienie jednego z nich jest niewątpliwie dużą atrakcją. Występuje tu także: płoć, ukleja, okoń, karp i węgorz.

Bagna Biebrzańskie to także świat płazów i gadów, występuje ich 18 gatunków. Choć wiele gatunków trudno jest ujrzeć to jednak przy odrobinie szczęścia wypatrzymy kilka gatunków żab: żaba wodna, żaba jeziorowa, żaba śmieszka i najbardziej popularna w Parku żaba trawna i moczarowa. Z ropuch na terenie można spotkać: ropuchę szarą, zieloną i ropuchę paskówkę.

Z płazów bezogonowych dostrzec możemy: rzekotkę drzewną, kumaka nizinnego i grzebiuszkę ziemną. W zbiornikach wodnych żyją też dwa gatunki traszki: traszka grzebieniasta i traszka zwyczajna. Faunę gadów w Parku tworzą 5 gatunków. Są to: jaszczurka żyworodna, jaszczurka zwinka, padalec, zaskroniec oraz jedyny w kraju jadowity gad – żmija zygzakowata.

Bezkręgowce

Przykładem bogactwa gatunkowego tej grupy bezkręgowców jest fauna motyli. Na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego odnotowano występowanie jak dotąd 723 gatunków motyli należących według umownie przyjętego podziału do grupy motyli większych. Wśród nich 95 to gatunki dzienne. Jest to najbarwniejsza grupa zwierząt, jakie można spotkać w Parku. Obszar ten to najliczniejsze stanowiska w Polsce motyla: niepylaka mnemozyny.

Inne rzadkie gatunki motyli to: przeplatka maturna, modraszek bagniczek, modraszek alkon, modraszek arion, błyszczka zosimi, wstęgówka bagienna.

Można tu także spotkać chruścika i ważkę. Na uwagę zasługuje także grupa pajęczaków, których jest 15 gatunków i chrząszczy – 429 gatunków. Ze środowiskiem wodnym związane są liczne gatunki skorupiaków. Wśród nich jest rzadki już rak błotny i rak szlachetny, który jest gatunkiem ginącym.

Galeria zdjęć - Fauna Biebrzańskiego Parku Narodowego