Rzeka Biebrza - Polska Amazonka

Biebrza jest największym prawobrzeżnym dopływem Narwi i stanowi główną oś krainy biebrzańskiej. Często nazywana jest też polską Amazonką. Jej długość wynosi 165 km (w tym 155 km znajduje się w Biebrzańskim Parku Narodowym). Biebrza jest rzeką nizinną o bardzo spokojnym nurcie. Prędkość prądu w Biebrzy silnie powiązana jest ze stanem wody w korycie, jak również ze stopniem rozwoju roślinności wodnej. Wynosi około 1 km/h, a na niektórych odcinkach dochodzić może do około 2 km/h. Natomiast głębokość Biebrzy w głównym korycie rzeki waha się od kilkudziesięciu centymetrów do nawet ponad 10 m. W Górnym Basenie w rejonie Sztabina na tzw. jamkach średnia głębokość wynosi od 3 do 6 m.

Dopływy Biebrzy

Rzeka zbiera wody blisko 40 mniejszych cieków wodnych, starorzeczy, kanałów, rowów melioracyjnych co powoduje, że sieć rzeczna zlewni Biebrzy jest silnie rozwinięta. Bardziej rozwinięte jest dorzecze prawobrzeżne (75,5% - rzeki: Lebiedzianka, Netta, Kopytkówka, Jegrznia, Dybła, Ełk, Klimaszewnica, Wissa). Niż lewobrzeżne (24,5 % - rzeki: Sidra, Brzozówka, Biebła, Czarna Struga, Kosódka).

Wody i hydrologia

Zasoby wodne Biebrzańskiego PN to nie tylko rzeka Biebrza i jej naturalna sieć rzeczna. Duży wpływ na gospodarkę wodną mają także sztuczne rowy i kanały, wykonane pojedynczo, lub zgrupowane w obiektach melioracyjnych. Wody w granicach Biebrzańskiego Parku zajmują powierzchnię 954,58 ha. W tym na wody płynące przypada 796,91 ha, a na stojące 157,67 ha. W korycie Biebrzy występuje wiele przygłębień i płycizn, korzystnych dla bytowania i rozwoju zróżnicowanego świata flory i fauny.

W XIX wieku przeprowadzono na obszarze Kotliny Biebrzy wielkie prace hydrotechniczne (zbudowano m.in. Kanał Augustowski łączący dorzecze Niemna z Biebrzą). Spowodowały one zmiany zarówno w sieci wodnej, jak i w układzie poziomu wód gruntowych.

Torfowiska Doliny Biebrzy są zasilane ciekami, a także wodami podziemnymi i wysiękowymi. Występują one szczególnie wzdłuż krawędzi Doliny, zwłaszcza w basenie północnym i południowym. Wody podziemne wypełniają całą pranieckę Biebrzy. Czyniąc z niej zbiornik wodny, zbudowany głównie z torfów oraz cząstkowo z madów, mułów, piasku i żwiru. Gąbczasta struktura torfów sprawia, że dolina stanowi ogromny rezerwat retencyjny, magazynujący stale wodę. Jej zwierciadło niemal na całym obszarze ma swobodę przepływu. Zalega niecały metr poniżej powierzchni terenu. Bywa często, iż tuż przy powierzchni,  przewaga dopływu nad odpływem decyduje o wyjątkowo silnym uwilgotnieniu terenów. Co też ma wyraźny wpływ na gleby i szatę rośliną.

Charakterystyka Basenów w Biebrzańskim PN.

Basen Górny (Północny)

Najbardziej stabilny zasób wód ma górny basen Biebrzy zwany też północnym, a to dlatego, że ciągle jest uzupełniany przez dopływ wód gruntowych i opadowych. Początek górnego basenu zaczyna się od źródeł Biebrzy, czyli okolice miejscowości Nowy Dwór a kończy się na wysokości wsi Rutkowszczyzna.

Ciekawostką jest to, że rzeka Biebrza od swoich źródeł do miejscowości Dębowo gdzie łączy się z Kanałem Augustowskim jest naturalnie zachowanym odcinkiem Biebrzy (człowiek w żaden sposób nie ingerował w koryto rzeki). Ten piękny i zarazem dziki odcinek rzeki ze względu na swą naturalność i posiadane walory świetnie nadaje się na spływy tratwami, jak również spływy kajakowe.

Basen Środkowy

Natomiast zasoby w basenie środkowym, który zaczyna się od miejscowości Rutkowszczyzna do miejscowości Osowiec Twierdza uzależnione są od wód w zbiorniku podziemnym. Dopływ tych wód został na tym terenie znacznie ograniczony z powodu wybudowania systemu kanałów i przeprowadzenia melioracji, dlatego retencja w tym basenie jest uboższa niż w pozostałych. Ze względu na Kanał Augustowski, który był kiedyś wykorzystywany m.in. do spławiania drewna, ale i nie tylko. Człowiek musiał ingerować w koryto Biebrzy i dostosować rzekę do spławiania dłużycy. Stąd też możemy zaobserwować, że od Dębowa rzeka Biebrza zmienia swój charakter.

Basen Dolny (Południowy)

Zwany też Basenem Dolnym, ma kształt rynny o długości 30 km i szerokości 12-15 km. Torfowiska o miąższości torfu 1 - 2 m zajmują tu powierzchnię ok. 21000 ha. Charakteryzuje się obecnością pasa wydm w części północno-wschodniej oraz niewielkich wyniesień mineralnych (wydm, grądzików). Wzdłuż koryta rzeki rozciąga się strefa mułowa szerokości 1 - 2 km z licznymi starorzeczami i zakolami.

Galeria zdjęć - rzeka Biebrza